Soms vind ik het lastig om een goede vertaling te vinden voor sommige Engelse termen in het Nederlands, zoals de veel gebruikte term 'entitlement'. Toch is dit één van de trekken die voor velen zeer herkenbaar is en het ook lastig maakt om met hem/haar om te gaan.
Entitled wordt vaak vertaald als arrogant, verwaand. In mijn ogen behelst het net iets meer dan dat. Het gaat om een diepgeworteld gevoel van egocentrisme waarbij zij totaal niet stil staan bij wat dit voor de ander betekent of wat de ander nodig heeft, bij een gebrekkige empathie of gebroken empathie. Daar de narcist in het middelpunt staat van zijn werkelijkheid en anderen er amper toe doen heeft hij/zij alle rechten, plichten worden echter omzeild of verzuimt, een narcist hoeft niet aan wensen of eisen van anderen te voldoen. Vandaar de weegschaal hierboven: geven en nemen is volledig uit balans.
Als partner hebben zij altijd meer rechten dan jij hebt en de rechten die zij zich toe-eigenen vallen jóu pas toe als jij aan je verplichtingen hebt voldaan, verplichtingen die voor hen uiteraard niet opgaan. Als het gaat om wettelijk vastgestelde rechten en plichten zoeken ze voortdurend de grens waarbij hun rechten worden uitgebuit en hun plichten uitgehold. Ze zijn in die zin erg veeleisend.
Eén van de situaties waar dit het meest tot uiting komt is de strijd na een scheiding. De narcist heeft recht op álle spullen, heeft recht op een royale alimentatie en heeft het meeste recht op de kinderen, Zij zijn tenslotte de béste ouder, de ouder die het kind het béste kennen etcetera. Maar als het gaat om het betálen van alimentatie zijn ze niet thuis...
Ook in een relatie meten zij zich rechten toe. Nu jij de partner bent ben jij verplicht er alles aan te doen om het hen naar de zin te maken, jij wilt hem/haar toch gelukkig zien? De narcist heeft recht op al jouw tijd, energie en al jouw middelen. Niets is meer van jou, jij bent van de narcist dus heeft hij recht op jou helemaal en alles wat van jou is. De narcist ziet jou als zijn bezit en behandelt je ook op die manier, en daarmee kan en mag hij alles doen wat hij wil, dat recht heeft hij. Andersom geldt dit natuurlijk niet. Ik hoor vele verhalen van partners die zich jouw telefoon toe eigenen maar o wee als jij op zijn/haar telefoon kijkt! Recht op privacy is in die zin ook een alleen-recht van de narcist.
Een ander recht dat zij zich toe-eigenen is het recht op sex. Als jij daar niet aan voldoet heeft hij/zij het volste recht om dit elders te gaan halen, en dat is vervolgens jóuw schuld natuurlijk, want hij/zij heeft recht op sex en daar voorzie jij niet of onvoldoende in.
Als partner van een narcist sta je voortdurend in de bediening om aan al zijn behoeften te voldoen. Andersom is dit natuurlijk niet zo, als jij tekort komt is dat ook je eigen schuld, moet je maar beter je best doen...
Ook in andere relaties kan dit tot uiting komen, vriendschappen en zakelijke relaties. Ook hier hebben ze recht op jouw tijd en energie en ten allen tijde recht op jouw hulp. Andersom hoef je niet echt op hen te rekenen, ook hier is de balans vaak totaal zoek, ze hebben vaak een goede reden om onder hun verplichtingen uit te komen. Ténzij!! Tenzij behulpzaamheid onderdeel is van hun masker... In dat geval staat de narcist vooraan om te showen hoe geweldig hij/zij is om achteraf vooral zichzelf ook op de borst te kunnen slaan: waar zouden ze toch zijn zonder mij.... dan dient de behulpzaamheid vooral om zich goed te kunnen voelen over zichzelf en zijn zorgvuldig gekozen masker hoog te houden, dus gaat het uiteindelijk nog steeds om de narcist en niet om degene die de hulp ontvangt. In dit geval kun je veel aflezen aan de manier waarop de narcist hulp aanbiedt (soms ronduit opdringt) en verleent.
Het mag duidelijk zijn dat dit verder gaat dan arrogantie of verwaand gedrag, het is een diepgewortelde ziekelijkheid die je volledig leeg zuigt en uitput.
Sjoukje Varwijk is kennis-en ervaringsdeskundige op het gebied van Narcistisch geweld. In haar praktijk (praktijk CoBeSlaN) biedt zij hulp aan de slachtoffers die hiermee te maken krijgen.
Kijk voor meer informatie op www.cobeslan.nl
©Praktijk CoBeSlaN
Geen opmerkingen:
Een reactie posten